در کتاب عدة الداعی دعایی نقل شده است که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم، فرمود؛ جبرئیل امین بر من نازل شد، در حالی که شاد و خندان بود. بر من سلام کرد، گفتم: یا جبرئیل چه خبر است؟ گفت: خدای عز و جل برایت هدیه‌ای فرستاده است و آن کلماتی از گنج‌های بهشت است که خدا به تو کرامت فرموده است. گفتم: آن کلمات چیست؟ عرض کرد: بگو: «یا من اظهرَ الجمیلَ و سَتَرَ القبیحَ یَا مَنْ لَمْ یُؤَاخِذْ بِالْجَرِیرَةِ وَ لَمْ یَهْتِکِ السِّتْرَ، یَا عَظِیمَ الْعَفْوِ یَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ یَا بَاسِطَ الْیَدَیْنِ بِالرَّحْمَةِ، یَا صَاحِبَ کُلِّ نَجْوَى وَ یَا مُنْتَهَى کُلِّ شَکْوَى، یَا کَرِیمَ الصَّفْحِ، یَا عَظِیمَ الْمَنِّ یَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقَاقِهَا یَا رَبَّنَا وَ یَا سَیِّدَنَا وَ یَا مَوْلَانَا یَا غَایَةَ رَغْبَتِنَا أَسْأَلُکَ یَا اللَّهُ أَنْ لَا تُشَوِّهَ خَلْقِی بِالنَّارِ». پیغمبر خدا به جبرئیل فرمود: ثواب این کلمات چیست؟ ‏جبرئیل عرض کرد: «هیهات هیهات» کسی بتواند آن را به شماره آورد، اگر تمام ملائکه هفت آسمان و هفت طبقه زمین، بخواهند ثواب آن را تا روز قیامت توصیف کنند قادر نیستند حتی جزئی از یک جزء این کلمات را توصیف نمایند.

هنگامی که بنده خدا بگوید: «یا من اظهر الجمیل و ستر القبیح» ای خدایی که زیبایی‌ها را آشکار و زشتی‌ها را می‌پوشانی، خدا او را می‌پوشاند، در دنیا بر او رحمت می‌فرستد و در آخرت او را جمیل و زیبا می‌گرداند. هزار پرده در دنیا و آخرت او را می‌پوشاند. هنگامی که بگوید: « یَا مَنْ لَمْ یُؤَاخِذْ بِالْجَرِیرَةِ وَ لَمْ یَهْتِکِ السِّتْرَ» خدا او را محاسبه نمی‌کند در روزی که همه پرده‌ها پاره می‌شود، پرده او دریده نمی‌شود. هنگامی که بگوید: «یا عظیم العفو» خدا گناهانش را می‌آمرزد حتی همچون کف دریا زیاد باشد. هنگامی که بگوید: «یا حسن التجاوز» ای خدایی که زیبا می‌گذری، خدا گناهانش را می‌آمرزد، حتی گناهان هولناک و گناهان کبائر که مرتکب شده است. هنگامی که بگوید: «یا واسع المغفره» ای خدایی که مغفرت تو وسیع است، هفتاد باب از رحمت بر او می گشاید و او را در رحمت خود فرو می‌برد هنگامی که از دنیا خارج شود. وقتی بگوید: «یا باسط الیدین بالرحمة» خداوند دست رحمتش را بر او می‌گشاید. وقتی بگوید: «یَا صَاحِبَ کُلِّ نَجْوَى وَ یَا مُنْتَهَى کُلِّ شَکْوَى» ای صاحب راز پنهان، ای نهایت همه شکوه‌ها، خداوند ثواب همه مصیبت دیده‌ها و همه مردم اعم از سالم، مریض، زیان دیده، مسکین و فقیر را تا روز قیامت به او عطا فرماید. هنگامی که بگوید: «یَا کَرِیمَ الصَّفْحِ» خداوند کرامت انبیاء را به او عطا فرماید. هنگامی که بگوید: «یَا عَظِیمَ الْمَنِّ» خداوند آرزوهایش را برآورده می‌سازد و حتی آرزوهای خوب مردم را نیز برای او برآورده می‌کند. هنگامی که بگوید: «یَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقَاقِهَا» خدا اجر تمام کسانی که نعمت‌هایش را شکر کرده‌اند به او عنایت می‌کند. هنگامی که بگوید: «یَا رَبَّنَا وَ یَا سَیِّدَنَا» خداوند به ملائکه‌اش می‌فرماید: ای فرشتگان من شاهد باشید، من او را آمرزیدم و به عدد تمام مخلوقات بهشت، جهنم، زمین و آسمان، خورشید و ماه، ستارگان و قطره‌های باران، انواع مخلوقات، کوهها و سنگ ریزه‌ها، عرش و کرسی به او اجر و ثواب عطا نمودم. هنگامی که بگوید: «وَ یَا مَوْلَانَا» خداوند قلب او را پر از نور ایمان می‌گرداند. هنگامی که بگوید: «یَا غَایَةَ رَغْبَتِنَا» خداوند روز قیامت آنچه را که او و دیگر خلایق به او میل و رغبت دارند عطا فرماید. هنگامی که بگوید: «أَسْأَلُکَ یَا اللَّهُ أَنْ لَا تُشَوِّهَ خَلْقِی بِالنَّارِ» خدایا مرا از آتش جهنم حفظ کن. خدا می‌فرماید: ای ملائکه من شاهد باشید او و پدر و مادرش، خانواده‌اش، فرزندانش، همسایگانش را از آتش جهنم آزاد کردم. شفاعت او را در مورد هزار نفر که آتش بر آنها واجب شده می‌پذیرم. ای محمد این کلمات را به متقین بیاموز و به منافقین یاد نده. این دعایی است که مستجاب می‌شود و هرکس بخواند به اجابت می‌رسد. این دعایی است که اهلِ بیت المأمور در هنگام طواف به دور بیت المأمور می‌خواندند. التماس دعا.

اربعین آمد و اشگم ز بصر می آید

گوییا زینب محزون ز سفر می آید

باز در کرب و بلا شیون و شینی برپاست

کز اسیران ره شام خبر می آید

***

زبان حال سکینه

بی گل رویت پدر از زندگی دل برگرفتم

دست شستم از دو عالم چون ترا دربر گرفتم

یاد داری قتلگه، نشناختم جسم شریفت

خم شدم بابا نشانت را ز انگشتر گرفتم

هر چه کردم جستجو انگشت و انگشتر ندیدم

پس سراغ حضرتت از عمه ی مضطر گرفتم

در مقام قرب بودم مات جسم چاک چاکت

تا برای شیعیان، پیغام زان حنجر گرفتم

سوختم آتش گرفتم، چون خود از شیعیانم

ز اولین پیغام تو، دستور تا آخر گرفتم

داشتم می مردم از غم، در کنار کشته ی تو

لب بر آن حنجر نهادم، زندگی از سر گرفتم

بر تن آزردهی من بوسه میزد تازیانه

من برای توشه ی ره، بوسه زآن پیکر گرفتم

بس که سیلی زد عدو، در راه وصلت بر رخ من

پیکرم نیلی شده سبقت ز نیلوفر گرفتم

از زمانی که سرت در کوفه شد، میهمان خولی

تو شدی خاکستر من رنگ خاکستر گرفتم

خواهر کوچکترم چون دید، رأست در خرابه

داد جان در پیش رویم من غمی دیگر گرفتم

خوش بحال خواهرم! جان کرد قربانِ سرتو

من گران جانم که ماندم، قبر تو در بر گرفتم

این من و این جان ناقابل فدای خاک کویت

تا نپنداری که جز تو مونس دیگر گرفتم

مجلس نامحرمان دیدی مرا بازوی بسته

آستین را پیش رویم، همچنان معجر گرفتم

خوب میخواندی تو قرآن، ای فدای اشک چشمت

تا میان طشت زر بودی تو، لیک من آذر گرفتم

ای پدر بعد از تو من دیگر نخواهم زندگی را

مرگ رازین زندگانی ای پدر خوشتر گرفتم.

***

در زیارت اربعین امام حسین علیه السلام، آمده است:«وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَک َمن الْجَهَالَةِ و حَیرةِ الضَّلَالَة...»، (مفاتیح الجنان، زیارت اربعین)، امام صادق علیه السلام، در این فراز از زیارت خطاب به خداوند متعال عرض می کند که: امام حسین علیه السلام، خون قلب خود را در راه تو بذل نمود، تا بندگان تو را از جهالت و حیرت و سرگردانى ِ گمراهى نجات دهد.

یکی از مباحثی که در قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته است، صفات جاهلان می باشد، یکی از صفات جاهلان این است که جاهلان آلوده به گناه هستند که در برابر وسوسه‌های شیطانی و شهوات توانائی ندارند. در سوره ی یوسف از زبان آن حضرت آمده است:«قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَی مِمَّا یدْعُونَنی‌ إِلَیهِ وَ إِلاَّ تَصْرِفْ عَنِّی کَیدَهُنَّ أَصْبُ إِلَیهِنَّ وَ أَکُنْ مِنَ‌الْجاهِلینَ»،(یوسف) گفت: پروردگارا! زندان نزد من محبوبتر است از آنچه اینها مرا بسوى آن مى‌خوانند! و اگر مکر و نیرنگ آنها را از من باز نگردانى، بسوى آنان متمایل خواهم شد و از جاهلان خواهم بود.

آیه بیان‌گر اینست که کار زشت و گناه در محضر خداوند از کسانی سر می‌زند که در جهل به سر می‌برند؛ کسانی که از حقوق و حدود الهی غافلند؛ و یا علم به اوامر و نواهی الهی دارند، اما به علم خود عمل نکرده و خودشان را به جهالت زده‌اند که اینان نیز از نظر قرآن جزء جاهلانند. (طبرسى، فضل‌بن‌حسن‌؛ تفسیر جوامع الجامع‌، تهران‌، دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم،‌ 1377ش‌، چاپ اول، ج‌2، ص188.).

بنابراین؛ امام حسین علیه السلام، به شهادت رسیده است به این منظور که امت اسلامی را از جهالت و گناه نجات بخشد. پس برای نزدیکی به امام حسین علیه السلام، بر ما لازم است که تمام توان خویش را به کار گیریم و از گناه دوری نمائیم، و به هدف امام حسین علیه السلام، پایبند باشیم. و این لازمه ی عشق و محبت به امام حسین علیه السلام است. والسلام، التماس دعا. 

پیامبر گرامی اسلام فرمود:«یوم غدیر خُمّ أفضل أعیاد أُمّتی، و هو الیوم الذی أمرنی اللَّه تعالى ذکره بنصب أخی علیّ بن أبی طالب عَلَماً لأُمّتی یهتدون به من بعدی، و هو الیوم الذی أکمل اللَّه فیه الدین، و أتمَّ على أُمّتی فیه النعمة، و رضیَ لهم الإسلام دیناً».(امالی صدوق، ص 125، حدیث 8)، روز غدیر خمّ بر ترین عید امّت من است، وآن روزی است که خداوند بمن دستور داد برادرم علی بن ابی طالب علیهماالسلام  را رهبر برای امّتم قرار دهم که بعد ازمن به سبب او هدایت شوند، وآن روزی است که خداوند دین را درآن روزکامل نمود ، ونعمت را برامّتم تمام کرده،  و اسلام را به عنوان آئین (جاودان) شما پذیرفت‏.

حقیقت این است که اهل بیت پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم، در میان خلایق، عرو? الوثق و ریسمان محکم خداوند هستند که از آسمان فرو آویخته شده و آدمیان را بر بام آسمان برده، از فرش به عرش می‌کشانند. آنان متولیان و مجریان دین خداوند و برگزیدگان اویند. کسانی که دست در دست آن بندگان پاک نهند و دین و کیش خویش را از آنان برگیرند، بر فرش سلیمان فرود آمده، و از تلبیس دیوان رهایی می‌یابند. غدیر خم به همین منظور، توسط رسول گرامی اسلام، به امر خداوند متعال، انجام گرفت که مردم بعد از پیامبر به بی راهه نروند. و لذا فرمود:«من کنت مولاه فهذا علی مولاه»، بدین گونه بود که مولای متقیان، امیر مؤمنین و مؤمنات گردید. فرا رسیدن عید سعید غدیر خم، و عید الله الاکبر را بر شما تبریک و تهنیت عرض می نمایم. به همین مناسبت حدیث گهربار امام صادق علیه السلام، را که محمّد بن جمال الدّین مکّی معروف به «شهید اوّل» در کتاب شریف «الاربعون حدیثا» خود آورده است، تقدیم می نمایم. 

محمد‌بن‌حرب هلالی که امیر مدینه بود، به محضر مبارک امام صادق(سلام الله علیه) مشرف می شود و عرض می کند که:«یابن رسول الله فی نفسی مسئلةٌ ارید ان اسئلک عنها» بر من سؤالی پیش آمده می خواهم که از شما بپرسم. امام صادق علیه السلام، می فرماید: « إن شئت أخبرتک بمسألتک قبل أن تسألنی، و إن شئت فاسئل» آیا می خواهی که به تو خبر دهم که چه می خواهی بپرسی، قبل از اینکه سؤالت را مطرح نمائی، و یا می خواهی که خودت بپرسی؟ و اگر خواستی علم ما را بدانی من به تو می گویم چه می‌خواهی سؤال بنمایی.

محمد‌بن‌حرب هلالی امیر مدینه می گوید؛ من به امام صادق علیه السلام، عرض کردم که؛«یابن رسول الله و بأی شیء تعرف ما فی نفسی قبل سؤالی عنه» ای پسر رسول خدا، قبل از اینکه من بپرسم، شما از کجا می‌دانید که در دل من چه خبر است؟ و من از آن از شما می پرسم؟ حضرت فرمود، که بر اساس یک آیه، و یک حدیث نبوی، ممکن است که انسان از اسرار دیگران با خبر شود.

خداوند متعال در سوره ی «حجر» می فرماید:«اِنَّ فی ذلِکَ َلآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمینَ)، همانا در این سرگذشت، براى اشارت‌فهمان و تیزبینان نشانه‌هایى روشن است. متوسم از «وسم» است و «وسم» به معنای علامت است، متوسم یعنی علامت شناس، چیز هایی که در درون انسان و جزء درونمایه ی او می باشد، علامتی دارد، و متوسمین این علامت ها را می فهمند. امام صادق علیه السلام، فرمود:«بالتوسم أ ما سمعت قول الله عزوجل (ان فی ذلک لایات للمتوسمین) ما علامت شناس و با توسم می فهمیم، آیا سخن خداوند را نشنیدی که می فرماید: در این سرگذشت، برای متوسمین نشانه هایی است. طبق این آیه ی مبارکه معلوم می گردد که در بین امت اسلامی متوسم وجود دارد، و مصداق کامل آن اهل بیت پیامبرند. دلیل روایی هم قول رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم، است که فرموده است:«اتقوا فراسة المؤمن فانه ینظر بنور الله عزوجل»،پروا داشته باشید از فراست و زیرکی مؤمن، زیرا که او به نور خداوند تعالی می نگرد. یک وقت انسان با نور بصر می بیند که تنها می تواند اجسام را و بیرون را مشاهده نماید، اما وقتی که با نور السماوات والارض، می بیند، درون را هم می تواند مشاهده کند.

امیر مدینه بعد از اینکه امکانش ثابت شد، عرض کرد یابن رسول الله «فاخبرنی بمسئلتی» بفرمائید که من چه می خواهم از شما بپرسم؟ امام صادق(سلام الله علیه) به امیر مدینه فرمود:«أردت ان تسئلنی عن رسول الله(صلّی الله علیه و آله و سلّم) لم لم یطق حمله علیٌ(علیه السلام) عند حد الاصنام عن سطح الکعبة» تو می‌خواهی بپرسی که وقتی وجود مبارک پیغمبر فاتحانه وارد مکه شدند خواستند کعبه را از لوث بتها پاک کنند بتهای پشت بام کعبه را دور بریزند، اوّل خود رسول گرامی اسلام (ص)، پا گذاشتند روی دوش امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، حضرت امیر دید که نمی‌تواند حضرت پیغمبر را تحمل کند و پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به حضرت امیر فرمود؛ حالا تو بیا روی دوش من، وجود مبارک امیر المؤمین، اول خیلی حیا کرد و حاضر نشد، چون دستور پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم، بود این کار را کرد، و پا را گذاشت روی دوش پیغمبر و بتها را از بالای کعبه برداشت. سؤال شما این است از طرفی حضرت امیر(سلام الله علیه) آن توان را دارد که در قلعه خیبر را بکند و چهل زراع دور بیندازد، دری که او را چهل نفر باز و بسته می کردند. این قدرت علی است، از طرف دیگر هم وجود مبارک پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) سوار یک مرکب عادی مثل شتر، اسب، و حمار می‌شدند، در سفر معراج سوار براق شد، این نشان می دهد که قدرت حضرت امیر علیه السلام، به مراتب بیشتر از قدرت مرکوب ها بوده است، پس چطور شد که علی‌بن‌ابی‌طالب نتوانست پیغمبر را تحمل بکند؟ حضرت فرمود که تو می‌خواستی این را بپرسی.

امیر مدینه عرض می کند:«والله اردت ان اسئلک بابن رسول الله» قسم به خدا من می‌خواستم همین مطلب را بپرسم. حالا «فاخبرنی» رازش را بفرمائید که چرا آنجا توانیست و اینجا نتوانیست؟

امام صادق(سلام الله علیه) طبق این نقل فرمود: «ان علیاً(علیه السلام) له برسول الله شرفٌ و به ارتفع» درست است که أئم? معصومین علیهم السلام، در نشئه ملکوت نور واحدند، و جا برای این بحث نیست که کدام افضل است و کدام مفضول، چون کثرتی در کار نیست. اما در عالم طبیعت در عالم کثرت بالأخره قرآن بر پیغمبر نازل شد، بر حضرت امیر که نازل نشد. نبوت برای پیغمبر است، رسالت برای پیغمبر است، قرآن برای پیغمبر است، به برکت پیغمبر علی‌بن‌ابی‌طالب مشرف شد و بالا آمد «برسول الله شرف و به ارتفع و به وصل الی اطفاء نار شرک و ابطال کل مبعودٍ دون الله عزوجل و لو علاه النبی» اگر پیغمبر روی دوش حضرت امیر قرار می‌گرفت و حضرت امیر وسیله ارتفاع پیغمبر قرار می‌گرفت، «ولو علاه النبی(صلّی الله علیه و آله و سلّم) لحط الاصنام لکان بعلی مرتفعاً و مشرفاً و واصلاً الی حط الاصنام» لازمه‌اش این بود که پیغمبر به وسیله حضرت امیر بیاید بالا در حالی که این‌چنین نیست «ولو کان ذلک کذلک لکان افضل منه» اگر این ‌طور بود که علی‌بن‌ابی‌طالب باعث ارتفاع و تشرف پیغمبر می‌شد، حضرت امیر افضل از پیغمبر بود ـ معاذ الله ـ بعد نمونه‌هایی ذکر می کند که اهل بیت به وسیله پیغمبر بالا آمدند این بالا آمدن ظاهری هم نشان آن بالا آمدن باطنی است «الا تری ان علیاً(علیه السلام) قال لما علوت ظهر رسول الله(صلّی الله علیه و آله و سلّم) شرّفت و ارتفعت حتی لو شئت ان انال السماء لنلتها» مگر نمی‌دانی که حضرت امیر گفت وقتی من پا روی دوش پیغمبر گذاشتم آنقدر احساس ارتفاع و شرف کردم که اگر می‌خواستم دستم به آسمان برسد، می‌رسید. «أ ما علمت ان المصباح هو الذی یهتدی به فی الظلمة و انبعاث نوره من اصله و قد قال علیٌ(علیه السلام) انا من احمد کالضوء من الضوء یا کالضوء من المضیء» آیا ندانستی که این چراغ است که به وسیله آن در تاریکی راه یافته می شود و شعاع نور از اصل نور است، علی علیه السّلام فرمود: من از احمدم، همچون روشنایی که از نور است. یعنی مگر نه این است که نور از چراغ است؟ از آن معدن و از آن اصل است؟ حضرت امیر یک نوری است که از چراغ نبوت کمک می‌گیرد چه اینکه خود حضرت امیر هم گفت؛ من همان طور که نور ضوء از مضیء کمک می‌گیرد من هم از پیغمبر کمک می‌گیرم، «أ ما علمت ان محمداً و علیاً(صلوات الله و سلامه علیهما) کانا نوراً بین یدی الله جل جلاله قبل خلق الخلق بالفی العام و ان الملائکة لما رأت ذلک النور رأت له اصلاً قد انشع و منه شعاعٌ لامع فقالت: إلهنا و سیّدنا ما هذا النّور؟ فأوحی اللَّه عزّ و جلّ إلیهم: هذا نور من نوری، أصله نبوّة، و فرعه إمامة:أمّا النّبوّة فلمحمّد عبدی و رسولی. وأمّا الإمامة فلعلیّ حجّتی و ولیّی، و لولاهما ما خلقت خلقی. أما علمت أنّ رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله رفع یدی علیّ علیه السّلام بغدیر خمّ حتّی نظر النّاس إلی بیاض إبطیهما، فجعله مولی المسلمین و إمامهم. و قد احتمل الحسن و الحسین علیهما السّلام یوم حظیرة بنی النّجّار. فلمّا قال له بعض أصحابه: ناولنی أحدهما یا رسول اللَّه. قال صلّی اللَّه علیه و آله: نعم الحامل أنا، و نعم الرّاکبان، و أبوهما خیر منهما. وأنّه صلّی اللَّه علیه و آله کان یصلّی بأصحابه فأطال سجدة من سجداته، فلمّا سلّم قیل له: یا رسول اللَّه لقد أطلت هذه السّجدة؟ فقال صلّی اللَّه علیه و آله إنّ ابنی إرتحلنی فکرهت أعجّله حتّی ینزل.

و إنّما أراد بذلک رفعهم و تشریفهم، و النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله رسول نبیّ، إمام، و علیّ علیه السّلام إمام لیس بنبیّ و لا رسول، فهو غیر مطیق لحمل أثقال النّبوّة.»آیا ندانستی که محمّد و علی- که درود خدا بر آن دو باد- دو هزار سال پیش از آنکه خلق شوند هر دو نوری در پیشگاه خداوند متعال بودند؟ و چون فرشتگان آن نور را دیدند که شعاعی تابان از آن درخشیدن گرفت، گفتند: معبودا و بزرگوارا! این نور چیست؟ آنگاه بود که خداوند تعالی به آنان وحی فرستاد که این نور، نور من است؛ اصلش نبوّت و فرعش امامت است. اما نبوّت برای بنده ام و فرستاده ام محمّد است، و امّا امامت برای حجّتم و دوستم، علی است، و اگر این دو نبودند مخلوقم را نمی آفریدم.

آیا ندانستی که پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه و آله، در غدیر خمّ دو دست علی علیه السّلام گرفت، به نحوی که مردم زیر بغل آن دو را می دیدند، و او را سرپرست و امام مردم قرار داد؟

و روزی در سرای بنی نجّار، حسن و حسین را به دوش گرفته بود یکی از اصحابش به آن حضرت گفت: یکی از این دو را به من بده که به دوش بگیرم، حضرت فرمود: خودم خوب باربری هستم! و این دو هم خوب سواره ای هستند، و پدرشان از آنها بهتر است. و روزی با اصحابش نماز می خواند، سجده ای از سجده هایش را طول داد. چون سلام داد، گفتند: یا رسول اللَّه سجده را طول دادی. فرمود: پسرم بر من سوار شده بود، دوست نداشتم پیاده اش کنم تا خود پایین آید. اینها تمثیل معقول به محسوس است، یعنی همان طور که ظاهراً پیغمبر اینها را بالا برده باطناً هم پیغمبر اینها را بالا برده است. و همه این امور برای نشان دادن رفعت و شرافت آنان بود و پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه و آله خود رسول، نبیّ و امام بود و علی علیه السّلام فقط امام بود نه رسول بود و نه نبیّ، پس او تحمّل سنگینی مقام نبوّت را نداشت.

سپس محمد بن حرب هلالی عرض می کند که:«زدنی یا ابن رسول الله» ای پسر رسول خدا بیشتر برایم بیان فرما. امام صادق علیه السلام، به امیر مدینه می فرماید؛ تو آن شایستگی و لیاقت را داری که بیشتر برایت بگویم. «إنّ رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله حمل علیّا علی ظهره یرید بذلک أنّه أبو ولده، و إمام الأئمّة من صلبه، کما حوّل رداءه فی صلاة الاستسقاء. و أراد أن یعلم أصحابه بذلک أنّه قد تحوّل الجدب خصبا.» رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله، علی علیه السّلام را بر دوشش گرفت تا به مردم بفهماند که او پدر فرزندانش، و امام امامان از صلبش است، عبایش را در نماز باران وارونه پوشید تا به اصحابش بفهماند که این کار نشانه ی تحوّل از سختی و خشکسالی به آسانی و فراخسالی است.

مستحب است و جزء آداب نماز استسقاء است که آن امام جماعت عبایش را پشت رو کند، حاکم مدینه و دیگران علت را نمی‌دانند که عبا پشت و رو کردن برای چیست؟ و چه کسی این کار را کرده است؟ وجود مبارک امام صادق به عنوان راز کار پیغمبر، این را دارد به امیر مدینه می‌گوید، که حضرت رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) چند تا کار کرد، علی‌بن‌ابی‌طالب را بلند کرد تا نشانه آن رفعت ملکوتی باشد، در نماز استسقاء عبایش را برگرداند تا به مردم بفهماند اوضاع برگشته است، آن قحطی و گرانی و بی آبی و خشکسالی به ترسالی تبدیل شده است، خواست مردم را با این وضع بفهماند.

امیر مدینه وقتی که این لطف سرشار را از وجود مبارک امام صادق(سلام الله علیه) دید عرض کرد که «زدنی یا ابن رسول الله» حالا که به ما لطف دارید یک مطلب دیگری هم بفرمایید، آن‌گاه وجود مبارک امام صادق این مطلب را فرمود: «احتمل رسول الله(صلّی الله علیه و آله و سلّم) علیاً یرید بذلک ان یعلم قومه انه هو الذی یخفف عن ظهر رسول الله ما علیه من الدین و الاداة و الادا عنه من بعده» پیامبر (ص)، حضرت امیر را روی دوش خودش قرار داد تا به همه اعلام کند کسی که دوش پیغمبر را سبک می‌کند، همین علی بن ابی طالب است، که آن وعده‌های او و آن دین های او و دستورهای او را، از دوش پیغمبر برمی‌دارد. همین علی‌بن‌ابی‌طالب است که خیلی از وعده‌ها بود که حضرت به امت داد، و زنده نماند تا آن وعده‌ها را عمل کند، حضرت امیر عمل کرد و مانند آن.

باز هم حاکم مدینه عرض کرد؛«یا ابن رسول اللَّه زدنی» پسر رسول خدا بیشتر برایم بفرمائید. «فقال(علیه السلام) انه قد احتمله و ما حمل لانه معصومٌ لا یحمل ما حمل لانه معصومٌ لا یحمل وزراً و تکون اقواله و افعاله عند جمیع الناس حکمتاً و صوابا. وقد قال النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله لعلیّ: یا علیّ إنّ اللَّه تبارک و تعالی حمّلنی ذنوب شیعتک ثمّ غفرها لی، و ذلک قوله عزّ و جلّ لِیَغْفِرَ لَکَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَ ما تَأَخَّرَ. و لمّا أنزل اللَّه تبارک و تعالی یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ. قال النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله أیّها النّاس علیکم لا یضرّکم من ضلّ إذا اهتدیتم و علی نفسی و أخی أطیعوا علیّا فإنّه مطهّر، معصوم، لا یضلّ و لا یشقی.ثمّ تلا هذه الآیة قُلْ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَیْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَیْکُمْ ما حُمِّلْتُمْ الآیة.»

رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله که آن حضرت را به دوش گرفت، معصوم بود و گناهی مرتکب نمی شد. بنا بر این جمیع گفتار و افعال او در حضور مردم بر اساس حکمت و مصلحتی بوده است.

پیامبر به علی فرمود: ای علی! خداوند متعال گناهان شیعیانت را به عهده من نهاد و سپس همه را آمرزید و این است سخن خدای تعالی که می فرماید: «لِیَغْفِرَ لَکَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَ ما تَأَخَّرَ» خداوند گناهان پیشین و پسین تو را تاکنون بیامرزد.{این ناظر به مقام شفاعت است نه اینکه ـ معاذ الله ـ گناهان شیعه بر پیغمبر تحمیل شد، بعد بخشیده شد، نه‌خیر، به پیغمبر حق شفاعت داده شد که «قف تشفع و تشفع» (وَ لَسَوْفَ یُعْطیکَ رَبُّکَ فَتَرْضی) همه گفتند ناظر به مقام شفاعت است.} و چون خدای تعالی آیه «یاأَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ» «ای کسانی که ایمان آورده اید به خودتان بپردازید» را نازل کرد. پیامبر اکرم صلی اللَّه علیه و آله فرمود، هان ای مردم، به خودتان بپردازید، که هر گاه هدایت یابید آن کس که گمراه است نمی تواند به شما زیانی برساند و به من و برادرم بپردازید، علی را اطاعت کنید زیرا که او پاکیزه و معصوم است، نه گمراه است و نه بدبخت. سپس این آیه را خواند:«قُلْ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَیْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَیْکُمْ ما حُمِّلْتُمْ» بگو: خدا و پیامبر را اطاعت کنید، پس اگر پشت نمودید،(بدانید که) بر عهده اوست آنچه تکلیف شده و بر عهده شماست آنچه موظّف هستید.

سپس امام صادق علیه السّلام فرمود: «أیّها الأمیر لو أخبرتک بما فی حمل النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله علیّا علیه السّلام عند حطّ الأصنام من سطح الکعبة من المعانی الّتی أرادها به لقلت: إنّ جعفر بن محمّد لمجنون، فحسبک من ذلک ما قد سمعت. فقمت إلیه و قبّلت رأسه، و قلت: اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ.» ای امیر؛ اگر تو را از فلسفه تمام نکات و ریزه کاریهای رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله در مورد بر دوش گرفتن علی مرتضی و فرو ریختن بتها بر بام کعبه خبر دهم، هر آینه خواهی گفت که: جعفر بن محمّد دیوانه شده است! پس همین مقدار که شنیدی برای تو کافی است.

سرانجام به جانب آن حضرت رفتم و سرش را بوسیدم و گفتم:«اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ»، خدا بهتر می داند که رسالتش را کجا قرار دهد.

متن حدیث

الحدیث الحادی و الثلاثون

و بالاسناد المقدم- إلی ابن بابویه قال: حدثنا أحمد بن محمّد المکتب قال: حدّثنا أحمد بن محمد بن الورّاق قال: حدّثنی بشر بن سعید بن قولویه المعدّل بالرافقة قال: حدّثنا عبد الجبار بن کثیر التمیمی، قال:سمعت محمّد بن حرب الهلالی أمیر المدینة یقول: سألت جعفر بن محمّد علیه السّلام فقلت: یا ابن رسول اللَّه فی نفسی مسألة أرید أن أسألک عنها؟

قال: إن شئت أخبرتک بمسألتک قبل أن تسألنی، و إن شئت فسل.

فقلت له: یا ابن رسول اللَّه و بأیّ شی ء تعرف ما فی نفسی قبل سؤالی عنه؟

قال: بالتّوسّم و التّفرّس أما سمعت قول اللَّه عزّ و جلّ: إِنَّ فِی ذلِکَ لآَیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ؟! و قول رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله اتّقوا فراسة المؤمن فإنّه بنور اللَّه عزّ و جلّ.

قال: فقلت له: یا ابن رسول اللَّه فأخبرنی مسألتی.

قال: أردت أن تسألنی عن رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله لم لم یطق حمله علیّ علیه السلام عند حطّ الأصنام عن سطح الکعبة مع قوّته و شدّته و ما ظهر منه فی قلع باب القموص بخیبر و الرّمی بها وراءه أربعین ذراعا، و کان لا یطیق حمله أربعون رجلا، و قد کان رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله یرکب النّاقة و الفرس و البغلة و الحمار، و رکب البراق لیلة المعراج، و کلّ من ذلک دون علیّ علیه السّلام فی القوّة و الشدّة؟

قال: فقلت له: عن هذا- و اللَّه- أردت أن أسألک یا ابن رسول اللَّه فأخبرنی؟

فقال: إنّ علیّا علیه السّلام له برسول اللَّه شرف و به ارتفع، و به وصل إلی إطفاء نار الشّرک و إبطال کلّ معبود دون اللَّه عزّ و جلّ و لو علاه النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله لحطّ الأصنام لکان بعلیّ علیه السلام مرتفعا و مشرّفا و واصلا إلی حطّ الأصنام، و لو کان ذلک کذلک لکان أفضل منه.

ألا تری أنّ علیّا علیه السّلام قال: لمّا علوت ظهر رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله شرّفت و ارتفعت حتّی لو شئت أن أنال السّماء لنلتها؟

أما علمت أنّ المصباح هو الّذی یهتدی به فی الظّلمة، و انبعاث نوره من أصله و قد قال علیّ علیه السّلام أنا من أحمد کالضّوء.

أما علمت أنّ محمّدا و علیّا صلوات اللَّه علیهما کانا نورا بین یدی اللَّه جلّ جلاله قبل خلق الخلق بألفی عام.

و أنّ الملائکة لمّا رأت ذلک النّور، رأت له أصلا قد انشعب منه شعاع لا مع فقالت: إلهنا و سیّدنا ما هذا النّور؟ فأوحی اللَّه عزّ و جلّ إلیهم: هذا نور من نوری، أصله نبوّة، و فرعه إمامة: أمّا النّبوّة فلمحمّد عبدی و رسولی. وأمّا الإمامة فلعلیّ حجّتی و ولیّی، و لولاهما ما خلقت خلقی. أما علمت أنّ رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله رفع یدی علیّ علیه السّلام بغدیر خمّ حتّی نظر النّاس إلی بیاض إبطیهما، فجعله مولی المسلمین و إمامهم. و قد احتمل الحسن و الحسین علیهما السّلام یوم حظیرة بنی النّجّار. فلمّا قال له بعض أصحابه: ناولنی أحدهما یا رسول اللَّه. قال صلّی اللَّه علیه و آله: نعم الحامل أنا، و نعم الرّاکبان، و أبوهما خیر منهما. و أنّه صلّی اللَّه علیه و آله کان یصلّی بأصحابه فأطال سجدة من سجداته، فلمّا سلّم قیل له: یا رسول اللَّه لقد أطلت هذه السّجدة؟ فقال صلّی اللَّه علیه و آله إنّ ابنی إرتحلنی فکرهت أعجّله حتّی ینزل.

و إنّما أراد بذلک رفعهم و تشریفهم، و النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله رسول نبیّ، إمام، و علیّ علیه السّلام إمام لیس بنبیّ و لا رسول، فهو غیر مطیق لحمل أثقال النّبوّة.

قال محمّد بن حرب الهلالی: زدنی یا ابن رسول اللَّه.

فقال علیه السّلام: إنّک لأهل للزّیادة، إنّ رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله حمل علیّا علی ظهره یرید بذلک أنّه أبو ولده، و إمام الأئمّة من صلبه، کما حوّل رداءه فی صلاة الاستسقاء. و أراد أن یعلم أصحابه بذلک أنّه قد تحوّل الجدب خصبا.

قال: فقلت له: زدنی یا ابن رسول اللَّه.

فقال علیه السّلام: احتمل رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله علیّا یرید بذلک أن یعلم قومه أنّه هو الّذی یخفّف عن ظهر رسول اللَّه ما علیه من الدّین و العدات و الأداء عنه من بعده.

قال: فقلت: یا ابن رسول اللَّه زدنی: فقال علیه السّلام: إنّه قد احتمله، و ما حمل إلّا لأنّه صلّی اللَّه علیه و آله معصوم لا یحمل وزرا فتکون أقواله و أفعاله عند مجمع النّاس حکمة و صوابا. و قد قال النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله لعلیّ: یا علیّ إنّ اللَّه تبارک و تعالی حمّلنی ذنوب شیعتک ثمّ غفرها لی، و ذلک قوله عزّ و جلّ لِیَغْفِرَ لَکَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَ ما تَأَخَّرَ.

و لمّا أنزل اللَّه تبارک و تعالی یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ.

قال النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله أیّها النّاس علیکم لا یضرّکم من ضلّ إذا اهتدیتم و علی نفسی و أخی أطیعوا علیّا فإنّه مطهّر، معصوم، لا یضلّ و لا یشقی.

ثمّ تلا هذه الآیة قُلْ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَیْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَیْکُمْ ما حُمِّلْتُمْ الآیة.

ثمّ قال الصّادق علیه السّلام لی: أیّها الأمیر لو أخبرتک بما فی حمل النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله علیّا علیه السّلام عند حطّ الأصنام من سطح الکعبة من المعانی الّتی أرادها به لقلت: إنّ جعفر بن محمّد لمجنون، فحسبک من ذلک ما قد سمعت.

فقمت إلیه و قبّلت رأسه، و قلت: اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ. والسلام، التماس دعا.